سه گام اساسی برای استفاده از روح و حقیقت نماز
ما «نماز» نمى‌خوانیم. آنچه ما به جا مى‌آوریم صورت ظاهرش شبیه نماز است و ما تنها اداى نماز را در مى‌آوریم! کسى که وقتى «السلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته» مى‌گوید تازه یادش مى‌آید که نماز مى‌گزارده است، آیا به راستى «نماز» خوانده است؟!
مادر همه ارزش ها و کمالات انسانى «ایمان به خدا» است. در روایات ما آمده است که: «اَلصَّلوةُ معراج المۆمن»؛(1) نماز معراج مۆمن است؛ پس چرا ما سال ها نماز مى‌خوانیم و حتى یک بار نیز احساس نمى‌کنیم به معراج رفته باشیم؟! قرآن مى‌فرماید: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ ...»(2) همانا نماز از کار زشت و ناپسند باز مى‌دارد؛ پس چرا ما عمرى است نماز مى‌خوانیم، ولى هنوز این همه مرتکب گناه و اعمال زشت مى‌شویم؟! و ده ها اثر دیگر که در آیات و روایات ذکر شده، ولى ما آن را در خود نمى‌بینیم.
ادامه مطلب ...
محبت خدا را در دل کوک کنید
محبت خدا را در دل کوک کنید
چرا خداوند متعال نماز صبح را قرار داد؟ در حالی که برخی گمان می‌کنند کار سختی است و در اغلب اوقات قضا می‌شود؟ خواب دم صبح خیلی شیرین و سنگین است، چطور می‌توان از آن دل کند و مشغول نماز شد؟
عامل اصلی و زیربنایی سستی در نماز و خواب ماندن برای نماز صبح
یا هر کوتاهی ای که در زمینه دین و عبودیت پیدا می‌شود در ضعف ایمان است. البته
همه ما کم و بیش از این عارضه رنج می‌بریم و ایمان کامل برای انسان مۆمن
یک ایده آل و آرزو است.
خواندن نماز صبح در اول وقت شاید از نمازهای دیگر مشکل تر باشد ؛ زیرا دل کندن از رختخواب گرم و لذت خواب در ابتدا سخت جلوه می‌کند نمازگزار می‌تواند با کمی تمرین از منافع سحر و صبح بهره مند گردد و از فیض نماز اول وقت ( بویژه نماز صبح ) بی نصیب نماند .
پیامبر خدا (صلی الله و علیه وآله) فرمودند: هیچ بنده ای نیست که به اوقات نماز و مواضع خورشید اهتمام ورزد مگر اینکه آسودگی در هنگام مردن و از بین رفتن غم و اندوه و نجات از آتش را برایش ضمانت کنم. (میزان الحکمه / ج 7 / ص 3129)
فرصت سحرخیزی را از دست ندهید
از دست دادن سحر خیزی معلول علتهای مختلفی است . مهمترین عامل این است که انسان به درستی نمی داند هدف زندگی چیست و دین و عبادت چه نقشی در رسیدن به این هدف دارد. کسانی که هدفمند زندگی می‌کنند و می‌دانند برای چه باید دیندار بود چه بسا انگیزه بسیار قوی ای در این زمینه دارند و این مشکل را ندارند.
انسان مظهر خداست و یک عمر فرصت دارد که این مظهریت خود را بالفعل کند و هر چه بیشتر صفات خدا را در خود جای دهد، خدایی می‌گردد، مانند آهنی که چون در کنار آتش قرار می‌گیرد به رنگ آتش در می‌آید و صفات آتش پیدا می‌کند از زیبایی و قدرت و حرارت و... .
در زندگی انسان نیز فرصتهای فراوانی مانند اوقات نماز و روزه و حج و خدمت به خلق خدا و مانند آن وجود دارد که همه، فرصتهای خدایی شدن انسان هستند. انسان خداجو تمام سعی اش این است که فرصتها را از دست ندهد و از آن به نحو احسن برای کمال و قرب خود به خدا استفاده نماید. در این میان نماز صبح و اول وقت بسیار اهمیت دارد.
مشکل این است که ما به قراری که با دوستمان داریم بیشتر معرفت داریم و بیشتر ایمان داریم و رابطه با دوستان را بیشتر دوست داریم تا نسبت به خداوند. مشکل در ضعف ایمان است
شیطان و نفس و دشمن هم فراوان داریم. چاره ای جز خودسازی نیست. خودسازی یعنی خود را از هر چه غیر خدایی است خالی کنی و پر از خدا شوی، مانند بطری ای که پر از هواست و وقتی شما آن را از آب پر می‌کنید هوای آن خالی و آب جای آن را می‌گیرد. باید اندیشه و اخلاق و علم و عمل‌مان توحیدی و پر از خدا شود تا راحت شویم تا انگیزه زندگی داشته باشیم تا با اشتیاق به سوی خدا برویم و با علاقه نماز بخوانیم.
درمان واقعی بیداری برای نماز صبح
لطفا دقت کنید! من از شما می‌پرسم آیا در مواقعی که قرار است صبح زود از خواب بلند شوید نیز نمی توانید از خواب بلند شوید؟ مانند مواقعی که برای رفتن به کوه و گردش با دوستان خود صبح زود برنامه ریزی نموده اید! یا مثلاً امتحان دارید! آیا تاکنون فکر کرده اید چرا وقتی با دوستتان قرار دارید بی‌درنگ بیدار می‌شوید و چه بسا بدون کوک کردن ساعت و از مدتها پیش از ساعت قرار خود به خود بیدار می‌شوید و هیچ چیزی مانع بیدار شدن شما نمی شود، اما هنگامی که می‌خواهید نماز بخوانید و با خدا صحبت کنید و قرار ملاقات با خدا دارید این طور نیست و هر کاری می‌کنید بیدار نمی شوید و اگر بیدار شدید دوباره می‌خوابید؟
می دانید مشکل ما چیست؟ مشکل این است که ما به قراری که با دوستمان داریم بیشتر معرفت داریم و بیشتر ایمان داریم و رابطه با دوستان را بیشتر دوست داریم تا نسبت به خداوند. مشکل در ضعف ایمان است.
از رابطه با دوست لذت می‌بریم، اما از رابطه باخدا لذت نمی بریم. وقتی یاد دوست را در ذهن خود کوک می‌کنیم بدون ساعت بیدار می‌شویم، ولی وقتی یاد خدا را در خود کوک می‌کنیم نمی توانیم بیدار شویم. این یک مشکل فنی ایمانی است. بسیاری از کسانی که صبح بیدار می‌شوند و کسانی که حتی قبل از صبح بیدار می‌شوند و نماز شب می‌خوانند اینها با ساعت بیدار نمی شوند. ساعت کمک می‌کند، ولی ساعت به انسان انگیزه نمی دهد. دستگاه انگیزشی انسان را فقط و فقط خدا تحریک می‌کند.
تا معرفت و محبت خدا در دل انسان کوک نشود انسان نمی تواند بیدار شود. شما اگر می‌خواهید صبح بیدار شوید اول باید عشق خدا را در خودتان کوک کنید و بعد البته رعایت موارد زیر هم می‌تواند کمک کار باشد.
نکته‌هایی برای غلبه بر سنگین خوابی
رعایت نکاتی که ذکر می‌شود بعد از کوک کردن یاد و عشق خداوند در دل می‌تواند شما را در بیدار شدن به موقع برای نماز صبح یاری کند.
1. هر چه معده در هنگام خواب شب سبک باشد، هنگام صبح راحت تر می‌توانید از خواب برخیزید. از این رو فاصله 2 ساعت بین خوردن شام و خواب فاصله مناسبی است . البته بهتر است غذایی که میل می‌کنید، نیز غذایی سبک و کم حجم باشد.
امام صادق(علیه السلام) در مورد سخنانی که میان حضرت یحیی(علیه السلام) و ابلیس گذشت، فرمود : «یحیی به شیطان گفت: این آویزها چیست؟ شیطان گفت: اینها شهوات و امیالی است که فرزند آدم گرفتار آنها شده است. یحیی گفت: آیا چیزی از آنها برای من نیز هست؟ شیطان گفت: گاه سیر و پر می‌خوری و ما هم تو را از نماز و یاد خدا باز می‌داریم. یحیی گفت: با خدا عهد می‌بندم هرگز معده خود را از غذا پر نکنم و ابلیس گفت: من هم با خدا عهد می‌بندم از این پس هرگز مسلمانی را اندرز ندهم. آن گاه امام جعفر صادق(علیه السلام) فرمود: با خدا عهد می‌بندم که جعفر و خاندان جعفر هرگز شکم های خود را از طعام انباشته نکنند.»
2. بدن انسان بخصوص در شب به خواب کافی نیاز دارد و اگر این نیاز برطرف نشود در کار روزانه و ... ایجاد خلل می‌کند. شب نشینی ها و خوابیدن دیر هنگام در بیدار نشدن برای نماز یا کسالت در آن بسیار مۆثر است. معمولا ً کسانی که تا دیر وقت بیدارند، نمی توانند نماز صبح را بجا آورند. اگر هم بیدار شوند طبیعی است که نمازی با کسالت و خواب آلودگی بخوانند .
3. رعایت آداب خواب از جمله : وضو گرفتن، خواندن سوره‌های توحید، ذکر صلوات، تسبیحات اربعه، تسبیح حضرت زهرا ( سلام الله علیها)، آیه الکرسی بخصوص خواندن آیه آخر سوره کهف و نیز توسل به امام زمان(عج) برای محروم نماندن از فیض نماز اول وقت و ... از جمله اموری است که خواب مۆمن را همراه با هدف و انگیزه می‌کند و این توجه و هدفمندی در بیداری صبح تأثیرگذار خواهد بود. البته اگر به جا آوردن همه آداب خواب برایتان سخت است، به هر میزان که مقدورتان می‌باشد انجام دهید .
4. در مواقعی که زنگ ساعت، شما را بیدار نمی کند، بهتر است به یکی از نزدیکان سفارش کنید شما را در ساعت مقرر بیدار کند. در ضمن برای ایجاد عادت می‌توانید مثلاً 20 دقیقه مانده به طلوع آفتاب بیدار شوید و نماز خود را بخوانید و هر روز نماز خود را سعی کنید به نماز اول وقت نزدیک تر کنید.
وضو گرفتن، خواندن سوره‌های توحید، ذکر صلوات، تسبیحات اربعه، تسبیح حضرت زهرا ( سلام الله علیها)، آیه الکرسی بخصوص خواندن آیه آخر سوره کهف و نیز توسل به امام زمان(عج) برای محروم نماندن از فیض نماز اول وقت و ... از جمله اموری است که خواب مۆمن را همراه با هدف و انگیزه می‌کند و این توجه و هدفمندی در بیداری صبح تأثیرگذار خواهد بود. البته اگر به جا آوردن همه آداب خواب برایتان سخت است، به هر میزان که مقدورتان می‌باشد انجام دهید
5. انجام هر کاری در ابتدا ممکن است کمی سخت باشد، ولی با تمرین، استقامت و پایداری آن عمل آسان خواهد شد. خیلی از جوانان تلاش کرده اند و به نتیجه نیز رسیده اند.
6. جهت پایبندی به تصمیم برای خود برنامه تنبیه بگذارید. به عنوان مثال با خود عهد ببندید هرگاه سر ساعت مورد نظر از خواب بلند نشدید، برنامه مورد علاقه تان را که هر روز دنبال می‌کردید، ترک نمایید.
7. یکی از کارهای شیطان قبل از انجام هرعبادتی این است که آن را برای ما سخت جلوه می‌دهد. مانند ذره بین که اجسام کوچک را بزرگ نشان می‌دهد و در این صورت است که با بزرگ نشان دادن چیزی فرد در خود احساس ناتوانی می‌کند.
8. نمازهای روزانه خود را سعی کنید در مساجد به جای آورید و از این طریق روحیه معنویتان را بالا ببرید. هر مقدار ایمانتان افرایش یابد، انجام اعمال عبادی برایتان آسانتر خواهد شد.
9.همان طور که انجام عبادت، ایمان را افزایش می‌دهد، گناه نیز ایمان فرد را سست کرده و توفیق عبادت را از فرد می‌گیرد. بر این اساس باید انسان از گناه خود توبه حقیقی نماید تا به انجام عبادت موفق شود. پیامبر خدا(صلی الله و علیه وآله) می‌فرماید: نیکی را نور دل و آرایه (زیبایی و روشنایی) رخسار و نیروی کار یافتم و بدی و گناه را سیاهی دل و سستی در کار و زشتی چهره.
10. در مورد آثار و
پیامدهای نماز تأمل کنید، البته اگر قبل از نمازهای روزانه و شب به هنگام خواب
باشد، مۆثرتر
است. این مطلب را به عنوان اصل کلی در ذهن داشته باشید، از این رو به این مطالب
دقت کنید. « و کسانی که بر نمازهایشان مواظبت می‌کنند، آنان همان وارثان (وارثان
بهشت) هستند
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
آثار پر بار نماز در دنیا و آخرت
دستورات شریعت مقدّس اسلام همواره با مصلحتی مادی یا معنوی یا هر دو همراه است، گر چه فکر ما از درک آن عاجز باشد در این مقاله در سدد بیان برخی ازآثار دنیوی و اخروی نماز از دیدگاه آیات قرآن و روایات معصومین علیهم السلام هستیم.
در این بحث به برخی از
آثار پر بار نماز که در دنیا و آخرت تحقق می یابد و در آیات و روایات به آن تصریح
شده، می پردازیم
ادامه مطلب ...
نماز و اهمیت دوران جوانی
بر هیچ اهل علمی پوشیده نیست که در شکل گیری شخصیت هر فرد، مقطع جوانی از جایگاه خاص و اهمیت ویژهای برخوردار است.
شاید بتوان گفت که ثبات شخصیت هر انسانی در این سنین آغاز و به هر نحوی که شکل گیرد غالباً به همان صورت قوام یافته و تثبیت می‌گردد و به همین دلیل در روایات بر اهمیت و برتری این مقطع سنی تأکیدات زیادی رفته و نیز روانشناسان این دوره را حیات مجدد انسان نامیدهاند.
ادامه مطلب ...
بررسی تاثیر روزه داری بر وضعیت سلامت روانی
قهرمانی محمد,دلشادنوقابی علی,توکلی زاده جهان شیر
روزه داری یکی از ارکان عبادی اسلام است. در روزه داری اسلامی به ابعاد مختلف سلامت بخصوص به سلامت روانی، تزکیه نفس و خودسازی اهمیت زیادی داده شده است، لذا این پژوهش به منظور بررسی تاثیر روزه داری بر وضعیت سلامت روانی در مسلمانان صورت گرفته است.
در این پژوهش که در سال 1378 در شهر گناباد انجام شد 200 نمونه از افرادی که سابقه قبلی اختلال روانی نداشته و در طی ماه مبارک رمضان روزه می گیرند، از گروههای سنی مختلف شامل 114 زن و 86 مرد انتخاب شدند.
یافته های این پژوهش نشان می دهد که انجام اعمال مذهبی نظیر نماز، روزه و سایر عبادات اسلامی در فاصله های زمانی تکرار شونده، همگی با متوجه کردن افراد به سوی خداوند باعث ایجاد نوعی آرامش روحی و روانی در انسان شده که می تواند در خودسازی و روشهای مقابله با استرس و در نتیجه کاهش اختلالات روانی موثر باشند.
منبع :